به گزارش بورس فوری، چند رور قبل بود که محسن رضایی گفته بود ریال را بعد از دلار و یورو، قوی‌ترین پول منطقه می‌کنم. اگرچه او توضیح نداده بود چگونه اما یکی دو روز بعد از راهکار خود برای افزایش ارزش پول ملی پرده برداشت و گفت: «اگر به جایِ حذفِ چهار صفر، هفت صفر از پول ملی‌مان کم کنیم، بدون هیچ تلاشی صاحب یکی از با ارزش‌ترین پول‌های ملی در جهان می‌شویم»!
محسن رضایی واقعا این را گفته بود، اما نکته اینجا بود که این سخنانِ دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، مقدمه و موخره‌ای هم داشت که نشان می‌داد او موضوع را به درستی طرح کرده است.
رضایی گفته بود: «در اقتصاد، قدرت پول ملی با ارزش پول ملی متفاوت است. قدرت پول ملی به این معنا است که واحد پول ملی یک‌کشور، نزد کشورهای دیگر و همسایگان به صورت ذخیره ارزش دربیاید و در جهان به آن اعتماد شود. هم اکنون در جهان قیمت «ین» ژاپن، در حدود یک صدم دلار است و پول یک کشور عربی دو برابر دلار قیمت دارد. قدرت یِن اما بیشتر از آن پول عربی است.»
صفرهای کم‌رنگ روی اسکناس‌های کم‌ارزش
واقعا همین طور است. در اقتصاد، «قیمت»، یک متغیر نسبی است و این یعنی قیمتِ هر چیزی در مقابل چیزهای دیگر تعیین می‌شود و پول هم مثل هر کالای دیگری، از همین قاعده تبعیت می‌کند. به عبارت ساده، واحدهای پولیِ کشورهای مختلف در قیاس با یکدیگر «ارزان» یا «گران» می‌شوند.
بگذارید با مثال جلو برویم. واحد پول ایران هنوز هم به طور رسمی «ریال» است، اما از مدتی پیش، طرحی در مجلس به تصویب رسیده که خروجیِ آن، حذف چند صفر از پول ملی است که به گفته رییس بانک مرکزی، قرار است در یک بازه ۲ تا ۵ ساله اجرایی شود.
با این همه، از همین حالا و پیش از عملیاتی‌شدنِ مقدماتِ حذف صفر از پول ملی ایران، در اسناد رسمی کشور محاسبات بر مبنای «تومان» انجام می‌شود، یعنی با یک صفر کمتر. دلیلِ این موضوع هم این است که همین یک صفرِ اضافی هم به معنی صدها هزار تُن کاغذِ اضافی در محاسبات نهادها و شرکت‌ها خواهد بود.
این تغییرِ نیمه‌رسمی موجب شده که بسیاری از کارشناسان، منتظر اعمال سیاست‌های اصلاحی گسترده در بخشِ پولیِ اقتصاد ایران باشند. یکی از نشانه‌ها هم همین حالا در جیب یا کیف پول بعضی از ما هست: اسکناس‌های تازه منتشر شده‌ای که صفرهای آنها کم‌رنگ چاپ شده تا ذهنِ من و شما برای حذف صفر از واحد پولی در سال‌های آینده آماده شود.
ترکیه، تا همین ۱۶ سال پیش، درگیر نرخ‌های تورمی به مراتب بالاتر از نرخ‌های تورم در ایران بود و در سال ۲۰۰۵، ناگزیر لیر جدید را به جای واحد لیرِ قدیمی معرفی کرد که ۶ صفر کمتر داشت. ترکیه از آن زمان تا امروز کمابیش موفق به کنترل تورم شده، اما هنوز هم در میان کشورهایی با بالاترین نرخ تورم قرار دارد.
سیاست حذف صفر از پول ملی اما پیش از این بارها امتحان شده و امروز دیگر دست‌کم اقتصاددانان می‌دانند که نتایج آن چیست.
اما این تجربه در کشورهای اطراف ما هم رخ داده است. ترکیه، تا همین ۱۶ سال پیش، درگیر نرخ‌های تورمی به مراتب بالاتر از نرخ‌های تورم در ایران بود و در سال ۲۰۰۵، ناگزیر «لیر جدید» را به جای واحد «لیرِ» قدیمی معرفی کرد که ۶ صفر کمتر داشت. ترکیه از آن زمان تا امروز کمابیش موفق به کنترل تورم شده، اما هنوز هم در میان کشورهایی با بالاترین نرخ تورم قرار دارد.
رکورددار حذف صفر در جهان هم برزیل است. از سال ۱۹۳۰ میلادی تا به امروز، طی شش مرحله، در مجموع ۱۸صفر از پول ملی برزیل حذف شده و واحد پولی این کشور هم هشت بار تغییر پیدا کرده است.