به گزارش بورس فوری، نظام سلامت کشور همواره با فراز و نشیب های فراوان مواجه بوده است، به طوری که در یک سال شاهد بهبود اوضاع سلامت مردم بوده ایم و در سال دیگر، وضع به قدری بغرنج شده است که سلامت مردم بحرانی بوده است. در مجموع اوضاع نظام سلامت کشور هیچ وقت در یکی دو دهه اخیر آن طور که باید با «ثبات» نبوده است.
نظام های سلامت در همه جای دنیا به شکل و شیوه های مختلف و بر اساس وضعیت اقتصادی دولت ها، تعریف و تبیین می شود. به طوری که سرانه سلامت در برخی کشورهای سرمایه داری و پیشرفته، چند برابر کشورهای در حال توسعه است. البته ناگفته نماند که سرانه سلامت برخی کشورهایی که نمی توان آنها را کشورهای توسعه یافته نام نهاد نیز در سطح کشورهای پیشرفته است. در مجموع، وضعیت سلامت مردم دنیا بستگی به سرانه ای دارد که دولت های آنها اختصاص می دهند. لذا، وقتی می خواهیم به موضوع سلامت مردم توجه کنیم، می بایست در ابتدا آن را با سرانه ای که داریم، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و این طور نباشد که خواسته ها و توقعات ما از نظام سلامت کشورمان بر اساس سرانه چند هزار دلاری آمریکا و اروپا باشد.
در هر صورت، وضعیت نظام سلامت کشور در سال های بعد از اجرای طرح تحول سلامت که در دولت یازدهم کلید خورد، نسبت به سال های قبل از آغاز طرح تحول سلامت، کاملاً متفاوت است.
اجرای طرح تحول سلامت، با تمام نقدهایی که به آن وارد می کنند، یک نقطه مثبت و قابل دفاع داشت و آن هم، هزینه پرداختی از جیب بیماران بوده است. هر چقدر هم که دلیل و مدرک بیاوریم که طرح تحول سلامت باعث ایجاد درآمدهای کلان برای برخی پزشکان و همچنین رانت و تبعیض و… شده است، اما نمی توان به سال های قبل از اجرای طرح تحول سلامت بی اعتنا بود.
اما، هزینه های سنگین طرح تحول سلامت در سال های دوم و سوم اجرای آن، باعث شد که دولت نتواند آن طور که باید به این طرح، بودجه اختصاص دهد و در نتیجه هر گذشت، اجرای طرح تحول سلامت، کم رنگ تر شد و بیمارستان های دانشگاهی و دولتی، با حداقل حمایت ها از بیماران، با اجرای طرح تحول سلامت همراهی کردند.
در اردیبهشت ۱۳۹۳ بود که دولت حسن روحانی از طرح تحول سلامت به عنوان مهم ترین طرح ملی در حوزه اجتماعی، رونمایی کرد و آن را کلید زد. با اجرای این طرح، به یکباره هزینه های پرداختی مردم در بیمارستان های دانشگاهی و دولتی به شدت کاهش یافت و به مرز ۱۰ درصد پرداختی از جیب بیماران رسید. البته گفته شد که این پرداختی برای روستاییان به ۶ درصد رسید و اینگونه بود که مردم کم درآمد و آسیب پذیر جامعه که توان پرداخت هزینه های درمانی را در هنگام بستری شدن در بیمارستان ها نداشتند، به سمت بیمارستان های وزارت بهداشت هجوم آوردند تا هر چه زودتر درمان شوند.
همین شوق و ذوق مردم برای درمان با کمترین هزینه ها، دست به دست هم داد تا اینکه اجرای این طرح در سال دوم آن با مشکلاتی همراه شد. تا جایی که وزیر بهداشت وقت، به شدت از نحوه حمایت دولت انتقاد کرد.
اما، چرا طرح تحول سلامت دچار مشکل شد.
کارشناسان اقتصاد سلامت بر این باورند که افزایش ناگهانی پرداختی های برخی از پزشکان درگیر طرح تحول سلامت، باعث شد تا روند اجرای این طرح دچار خدشه شود. زیرا، گفته می شد که سهم زیادی از بودجه و اعتبارات طرح تحول سلامت صرف پرداختی های کارانه های پزشکان می شد و همین مسئله علاوه بر اینکه روند اجرای طرح تحول سلامت را دچار اختلال کرد، باعث ایجاد فضای تبعیض آمیز ناشی از کارانه های پرداختی به پزشکان و پرستاران گردید.
آنچه مسلم بود، پرداختی های نجومی به برخی از پزشکان، مهم ترین چالش پیش روی تداوم اجرای طرح تحول سلامت بود. اما، نمی توان از مهم ترین مزیت این طرح چشم پوشی کرد که کاستن از هزینه های پرداختی بیماران بود. بیمارانی که شرایط مالی مناسبی برای درمان بیماری نداشت و لاجرم بیماری خود را پنهان می کردند که همین مسئله تبعات سنگین تری برای نظام سلامت کشور به دنبال داشت. زیرا، دسته ای از این بیماران از نیروهای فعال هستند که بیماری آنها باعث می شود از چرخه کار و تولید خارج شوند.
حالا با گذشت ۷ سال از کلید خوردن طرح تحول سلامت، و بروز پاندمی کرونا، روند حمایت دولت از این طرح دچار شک و تردیدهایی شده است که فرصت به این دولت نمی رسد. اما، بعد از فروکش بحران کرونا و عادی شدن شرایط، قطعاً مردم دوباره به سمت بیمارستان ها سرازیر خواهند شد و از همین رو، لازم است که دولت سیزدهم، تکلیف خودش را با این طرح معلوم کند. اینکه می خواهد طرح تحول سلامت ادامه یابد و یا اینکه برنامه و طرح بهتری برای جایگزینی آن و حمایت از اقشار آسیب پذیر و محرومان دارد.