به گزارش بورس فوری،اهمیت دامداری و دامپروری به دلایل اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی از قبیل منبع درآمد، افزایش باروری خاک، تولید محصولات دامی (شیر ، گوشت ، پشم و …) برای خانوار روستایی و عشایری بسیار مهم است و همواره مورد توجه این قشر از جامعه بوده است و به عنوان اصلی ترین سرمایه خانواده‌ها در این مناطق محسوب می شود.
امروزه صنعت دامداری و دامپروری با چالش‌های بزرگی از جمله اثرات محیطی از جمله تولید گازهای گلخانه‌ای، مناسب نبودن نرخ بهره‌وری، نوسانات قیمتی چه در بحث نهاده‌های دامی و مخارج و چه در بحث فروش محصولات تولیدی مواجه است.
دامداری و دامپروری سهم مهمی در تامین غذای مورد نیاز بشر دارد اما نگرانی‌های روزافزونی نسبت به عرضه و تقاضای محصولات دامی به ویژه در کشورهای توسعه یافته وجود دارد به این دلیل که تولید این محصولات هزینه زیادی دارد و مراتع در طبیعت رو به کاهش است و این مسئله خود اهمیت دامداری و دامپروری البته از نوع صنعتی را دو چندان می‌کند. امروز می توان با اتکا بر دانش و فناوری مدرن بخشی از این چالش را حل کرد.
آشنایی با صنعت دامپروری
امروزه با توجه به مسائل مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بسیاری از کشورها به دنبال پیدا کردن روش‌هایی جهت خودکفایی هرچه بیشتر در زمینه محصولات غذایی هستند.
از این رو صنعت دامداری و دامپروری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و محققان به دنبال بهبود روند تولید این محصولات هستند. تامین امنیت غذایی جامعه با توجه به اهمیت ویژه ای که برخوردار است نیازمند تحقق یک سری نیازمندی ها هستند.
نرخ سودآوری مناسب، وجود زیرساخت‌های خوب، نبود قوانین دست و پاگیر و بسیاری دیگر از عوامل در تحقق این اهداف موثر هستند.
بر اساس پیش بینی‌های صورت گرفته توسط محققان این موسسه بین المللی تا سال ۲۰۲۸ مصرف سرانه گروه های مواد غذایی روندی ثابت داشته باشد اما در دراز مدت قیمت مواد کشاورزی و گوشت قرمز افزایشی خواهد بود. این رشد تقاضا در به خصوص در کشورهایی که شاهد رشد بالای جمعیتی هستند ملموس‌تر است.
فرایند تولید شرکت های دامپروری
صنعت شیر از بزرگ‌ترین بخش‌های کشاورزی است و صنعت گاو شیری با سهم بیش از ۸۰درصدی بزرگ‌ترین بخش آن است. شیر تقریبا کامل‌ترین غذای طبیعت است. بر اساس آمار فائو، تولید شیر در سال میلادی ۲۰۲۰ بالغ بر ۹۰۶میلیون تن بوده که ۲درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ رشد نشان می‌دهد.
آسیا بزرگ‌ترین تولیدکننده شیر در جهان است و پس از آن اروپا و آمریکا شمالی قرار دارند. بر اساس آمار این سازمان، ایران در سال ۲۰۲۰ بیش از ۵/ ۷میلیون تن شیر خام تولید کرده است. سرانه تولید انواع شیر خام در ایران حدود ۸۰درصد متوسط جهانی است.
قیمت شیر خام در کشورهای مختلف متفاوت است و در بزرگ‌ترین و رقابتی‌ترین کشورهای تولیدکننده بین ۳۵ تا ۶۵ سنت دلار به ازای هر کیلوگرم.
بررسی قیمت شیر خام در یک دهه اخیر در ایران نیز حاکی از قرارگیری نرخ بین ۳۵ تا ۶۰ سنت دلار به ازای هر کیلوگرم است که حاکی از رقابت‌پذیری مناسب این صنعت در کشور است. با این حال، در حالی که تعداد زیادی تولیدکننده بزرگ و کوچک به صورت غیرمتمرکز تولیدکننده شیر خام در کشور هستند، اما خریدار شیر خام شرکت‌های لبنی‌اند که قدرت چانه‌زنی به مراتب بالاتری دارند.
بررسی شرکت‌های صنعت
سهام حدود ۲۰ شرکت در حوزه زراعت و کشاورزی و صنایع وابسته به آن از جمله دامپروری و مرغداری در بازار سرمایه ایران معامله می‌شود. برخی شرکت‌ها در زمینه تولید مرغ و تخم‌مرغ فعالیت می‌کنند و برخی نیز هلدینگ‌های شرکت‌های فوق هستند. در این بررسی صرفا شرکت‌هایی که متمرکز بر فعالیت دامپروری‌اند مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
عمده شرکت‌های این صنعت، از نظر مقیاس جزو کوچک‌ترین شرکت‌های بازار سرمایه محسوب می‌شوند و ارزش بازاری بین ۵۰۰ تا ۵ هزار میلیارد تومان را در اختیار دارند. از سوی دیگر از آنجا که بخش عمده خوراک دام و داروهای دامی با ارز ۴۲۰۰تومانی تامین می‌شد، با حذف کامل ارز ترجیحی یا افزایش قیمت آن در حالی که بهای تمام شده این شرکت‌ها افزایش می‌یابد، نرخ فروش نیز رشد و در مجموع به نفع شرکت‌ها است.
بررسی روند بلندمدت حاشیه سود این صنعت (که در بخش عمده‌ای از این دوره فقط یک شرکت در بورس بوده است) حاکی از نوسان شدید حاشیه‌های سود است.
بیشترین رشد حاشیه سود ناخالص در دوره جهش‌های ارزی شامل سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ و ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ بوده و در سایر سال‌ها کمتر از میانگین بلندمدت قرار گرفته است. در خصوص حاشیه سود عملیاتی نیز وضع به همین منوال است.
بالاترین حاشیه سودهای عملیاتی در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ و ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ و همزمان با جهش‌های ارزی بوده و پس از آن به سرعت به کمتر از میانگین بازگشته است.
مقایسه شرکت‌ها
عمده شرکت‌های تولید شیرخام با در اختیار داشتن زمین، بخشی از خوراک دام موردنیاز خود را نیز تامین کرده و مازاد آن را به فروش می‌رسانند. «زپارس» در این بخش جزو معدود شرکت‌هایی است که فروش بالایی در نهاده‌های دامی دارد. «زشریف» نیز از معدود واحدهایی در حوزه دامپروری است که واحد فرآوری محصولات لبنی و تولید محصولات مختلف از جمله پنیر و خامه را در اختیار دارد.
ریسک‌ها
صنعت دامپروری در حال حاضر نسبت به میانگین صنایع بازار P/ E بیشتری دارد و از این جهت ریسک اصلاح P/ E به سطح متوسط بازار وجود دارد. البته با لحاظ اندازه کوچک شرکت‌های این صنعت در کنار آثار مثبت حذف ارز ترجیحی، این احتمال وجود دارد که اصلاح P/ E از طریق افزایش سودآوری رخ دهد.
از سوی دیگر، حاشیه سود این صنعت در دوره‌های جهش ارزی (مشابه وضعیت فعلی) با رشد بالایی همراه بوده که در صورت ثبات قیمت ارز حاشیه سود این شرکت‌ها تا نصف کاهش یافته است.
در این گروه شرکت‌هایی که زمین کشاورزی بالایی در اختیار دارند، کمترین ریسک را در مقابل تغییرات قیمت نهاده‌های دامی دارند که از این جمله می‌توان به شرکت‌های «زپارس»، «زبینا» و «زدشت» اشاره کرد که بیش از هزار هکتار زمین کشاورزی در اختیار دارند.
در مقابل از جمله فرصت‌های شرکت‌های این صنعت، در اختیار داشتن زمین فراوان به ارزش دفتری پایین در این شرکت‌هاست. به جز چند شرکت معدود از جمله «تلیسه»، «زشریف»، «زشگزا» و «زبینا» که تجدید ارزیابی داشته‌اند، سایر شرکت‌ها تجدید ارزیابی در سال‌های اخیر نداشته‌اند و این موضوع یک پتانسیل قابل‌توجه به شمار می‌رود.
بررسی صنعت نشان می‌دهد، «زپارس» بیشترین زمین را در میان کلیه شرکت‌های این گروه در اختیار دارد و «زدشت» و «زقیام» و «زمگسا» بیشترین زمین‌ها را به لحاظ مساحتی در اختیار دارند. همچنین «زملارد» با در اختیار داشتن ۲میلیون مترمربع زمین در منطقه نظرآباد استان تهران ارزنده‌ترین زمین را در میان شرکت‌های این صنعت در اختیار دارد.