به گزارش بورس فوری، در دنیای کنونی با وجود فراز و نشیب‌های موجود در حوزه اقتصاد، همیشه یکی از دغدغه‌های موجود، افزایش سرمایه و رفاه مالی است. عواملی چون تورم، درآمد پایین، حجم کار بالا، بازده مالی کم و غیره باعث کاهش رفاه و حجم سرمایه افراد می‌شود. در چنین شرایطی است که نیاز به هوش مالی بیش از پیش احساس می‌شود.
هوش مالی یا همان Financial intelligence اصطلاح نسبتا جدیدی است که در میان صاحبان مشاغل و افراد جامعه محبوبیت روزافزونی به دست آورده است. این هوش، مهارتی اکتسابی است که می‌توان با تمرین و تکرار آن را آموخت. به عبارت دیگر هوش مالی توانایی درک و کسب دانش و مهارت در زمینه امور مالی در دنیای کسبوکار است که برای کمک به افزایش دستاوردهای مالی به کار می‌رود. هوش مالی را می‌توان هوش و دانش به‌دست‌آوردن، پس‌انداز و هزینه‌کردن هوشمندانه پول تعریف کرد.
رابرت کیوساکی، از برجسته‌ترین ثروتمندان خودساخته که کتاب‌های او در حوزه هوش مالی، پرطرفدار هستند، این هوش را رفتار فرد با پول می‌داند که بر پایه سه مفهوم سرمایه، بدهی و جریان مالی استوار است. نوع کسبوکار، میزان درآمد و سرمایه ثابت، مقدار پولی که ماهانه از حساب خارج می‌شود و از همه مهم‌تر مسیر و جریانی که این عوامل در آن حرکت می‌کنند نشان‌دهنده هوش مالیِ فرد است.
نقش شناخت پول در ارتقای هوش مالی
صاحب‌نظران بر این باورند تا زمانی که افراد، پول را به‌درستی نشناسند، نمی‌توانند هوش مالی خود را افزایش دهند. این درحالی است که افراد مختلف، نظرات متفاوتی راجع به پول دارند و نمی‌توان دو نفر را یافت که نظری یکسان دررابطه با آن داشته باشند. این نظرات تشکیل‌دهنده هوش مالی در افراد هستند.
درواقع تفاوت شخصی که هنگام رو‌به‌روشدن با مشکلات و مسائل مالی فورا سردرگم می‌شود و این مشکلات تاثیرات مثبت یا منفی زیادی روی او می‌گذارد با فردی که در کمال خونسردی به حل مسئله می‌پردازد، در بهره از هوش مالی فرد است.
توجه به این نکته نیز ضروری است که راه‌حل مسائل و مشکلات مالی همیشه پول نیست؛ بلکه طریقه سرمایه‌گذاری یا خرج آن اهمیت بیشتری دارد و اینجاست که مهارت هوش مالی بیش از پیش اهمیت می‌یابد.
به همین دلیل است که ثروتمندان با ایجاد و تقویت راه‌های رسیدن به پول، کسب درآمد می‌کنند، نه صرفا با کارکردن! همچنین باید به این نکته توجه کرد که هوش مالی با IQ متفاوت بوده و نابغه‌ها لزوما هوش مالی بالایی ندارند. در بسیاری از موارد، افرادی وجود دارند که در رده‌های بالای شغلی و درآمدی، همچنان گرفتار مسائل مالی هستند. هرچه بهره از هوش مالی بالاتر باشد، به‌تبع آن درآمد و پول بیشتر و راحت‌تری به دست می‌آید و این دو درراستای یکدیگر قرار دارند. درواقع در بسیاری از مواقع، افراد فقیر و ثروتمند تفاوت چندانی با هم ندارند. گاهی تنها تفاوت آنها در بهره از هوش مالی افراد است. درنتیجه افرادی که مهارت هوش مالی را در خود پرورش دهند خیلی راحت‌تر می‌توانند به سطح درآمدی ایده‌آل خود دست یابند.
به‌جای سخت کارکردن، هوشمندانه کار کنید
بنابراین هوش مالی به فرد کمک می‌کند به‌جای سخت کارکردن، هوشمندانه کار کند. درواقع منظور این نیست که فرمولی به شخص ارائه دهد که یک شبه و بدون هیچ زحمتی پولدار شود، بلکه هوش مالی به افراد می‌گوید که مجموعه‌ای از تصمیمات و اقدامات درست را درراستای مدیریت مالی انجام دهند. برخی از این اقدامات، ساده اما هوشمندانه هستند و در عین افزایش بازدهی مالی باعث ساده‌شدن کارها می‌شوند.
همان‌طور که اشاره شد، نقش شناخت پول در افزایش هوش مالی قابل توجه است و می‌توان گفت که تعریف هوش مالی با درک‌کردن نحوه عملکرد پول، شروع می‌شود. مسئله هوش مالی کسب دانش بیشتر درمورد چگونگی استفاده از پول خود برای تولید پول بیشتر است. این فرایند شامل نحوه ورود و خروج پول از درآمد شماست.
صاحب‌نظران، هوش مالی را دارای پنج جنبه ذیل می‌دانند:
کسب پول بیشتر
حفاظت از پول
بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی برای پول
استفاده از پول به‌عنوان ابزار اهرم
ارتقای آگاهی و هوشیاری مالی
درنهایت اینکه فردی که هوش مالی بالایی دارد باید بتواند در کنار افزایش درآمد، هزینه‌ها را هم به‌خوبی مدیریت و کنترل کند.
رابطه مستقیم هوش مالی با هوش هیجانی
در این میان، نکته مهم در استفاده از هوش مالی، هوش هیجانی است. فردی که هوش مالی بالایی دارد، باید هوش عاطفی یا هوش هیجانی (Emotional Intelligence) بالایی هم داشته باشد و بتواند کنترل احساسات و عواطف خود را در دست بگیرد.
مثال ساده این موضوع، اتفاقی است که برای بازار سرمایه طی سه سال اخیر افتاد. زمانی که شاخص‌های بورسی در سال ۱۳۹۸ برای صعود بیشتر تلاش می‌کردند، در آن طرف ماجرا، کارشناسان بر این باور بودند که صعودهای بی‌حدوحصر بورسی، حبابی بیش نیست. افرادی که در این فرازونشیب‌ها توانستند عواطف و احساسات خود را کنترل کنند، موفق شدند و از این بازار سود کسب کردند اما درمقابل افرادی هم بودند که تحت تاثیر هیجانات در این زمینه ناکام ماندند و حتی ضررهای هنگفت کردند.
درنهایت باید گفت افرادی که هوش مالی دارند، در وهله اول تلاش می‌کنند به مازاد درآمد برسند و بعد از آن برای این مازاد برنامه‌ریزی می‌کنند. درحقیقت برای این مازاد تصمیم می‌گیرند که بهتر است این پول را سرمایه‌گذاری کنند یا به‌عنوان سرمایه اولیه به انجام اقداماتی مانند توسعه کسبوکار یا ایجاد انواع کارآفرینی اختصاص دهند.
افرادی که هوش مالی بالایی نسبت به دیگران دارند، تصمیمات مالی بهتری می‌گیرند و کارهایی انجام می‌دهند که باعث پیشرفت مالی آنها می‌شود. درمقابل، افرادی که هوش مالی ضعیف‌تری دارند، همواره گرفتار بدهی‌ها و مشکلات مالی فراوان هستند.
جمعبندی
امروزه دانش مالی مهم‌ترین ثروتی است که افراد می‌توانند داشته باشند. در این شرایط فرقی ندارد که فرد چه میزان سرمایه اولیه دارد یا در کدام مسیر سرمایه‌گذاری پا می‌گذارد؛ چراکه کسب دانش به‌راحتی می‌تواند شخص را به سمت موفقیت در راه خود راهنمایی کند؛ درحقیقت برای کسب هوش مالی نیاز نیست که فرد الزاما مدرک کارشناسی ارشد رشته مالی داشته باشد، بلکه با یادگیری دانش لازم و به‌کاربردن نکات مورد نیاز می‌توان دانش مالی را پرورش داد و حداکثر بهره از این مهارت را در به‌کارگرفتن پول به کار برد.