به گزارش بورس فوری، شرکت پتروشیمی خارک ایران در سال ۱۳۴۵ تحت عنوان شرکت سهامی شیمیایی خارک به منظور بازیافت پروپان، بوتان، نفتا و گوگرد از گازهای استحصالی چاه های حوزه نفتی فلات قاره ایران با مشارکت پنجاه درصدی بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت آمریکاییAMOCO و با سرمایه ای معادل ۹۰۰ میلیون ریال تاسیس و در سال ۱۳۴۸ با ظرفیت اسمی ۴۳۰ هزار تن به بهره برداری رسید.
عملیات اجرای طرح متانول اول خارک از سال ۱۳۷۳ توسط شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی به عنوان مجری طرح آغاز و در تاریخ اسفند ۷۸ با ظرفیت اسمی ۶۶۰ هزار تن محصول در سال در دو شیفت کاری به بهره برداری رسیده است.
پتروشیمی خارک سومین تو لیدکننده بزرگ متانول در کشور است که در کنار تولید این محصول پرکاربرد در صنایع شیمیایی، نیمی از درآمد خود را از محل فروش میعانات گازی تحصیل می کند.
موضوع فعالیت
موضوع فعالیت این شرکت احداث، راه اندازی و بهره برداری از کارخانجات صنعتی به منظور تولید و بازاریابی، فروش و صدور انواع مختلف محصولات پتروشیمی مانند گوگرد، متان، بوتان، پروپان، پنتان و مواد نفتی سنگین تر، متانول و هر نوع مواد حلقوی نفتی یا خطی یا هر نوع ماده شیمیایی مشابه است.
محصولات
محصولات شرکت به ترتیب اولویت در فروش شامل متانول، بوتان، پروپان، پنتان و گوگرد است. که ظرفیت هریک به شرح جدول زیر است.
• از پروپان بعنوان ماده اولیه جهت تهیه الفین ها و همچنین سوخت استفاده می شود.
•از بوتان و نفتا بعنوان سوخت و هم چنین در تولید الفین ها استفاده می شود.
•گوگرد بعنوان ماده اولیه در کارخانجات تهیه ترکیبات گوگردی، اسید سولفوریک، کودهای مصنوعی، عایق های الکتریکی، صنایع داروئی و کارخانجات تولید لاستیک، باروت و کبریت و صنایع بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد.
•متانول ماده اولیه جهت تولید MTBE، اسید استیک و فرمالدهید و حلال های صنعتی است.
لازم به ذکر است شرکت طرح متانول دوم را در دستور کار دارد که در سال ۸۸ شروع شده است و تا کنون، تنها ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. این طرح ۵.۱ میلیون تن به ظرفیت شرکت اضافه خواهد کرد که البته با مشکلی بنام تحریم مواجه شده و به نظر نمیرسد تا سال ۱۴۰۳ به بهره برداری برسد.
خوراک شرکت
شخارک از "گاز ترش" (که به علت بوی زننده سولفور به این نام خوانده شده است) به عنوان خوراک استفاده می کند. گاز ترش از جمله گازهای همراه در چاه های نفت بوده و به دلیل ماهیت غیرقابل حمل آن در گروه خوراک های ارزان قیمت شناخته می شود. قیمت گذاری این ماده بر اساس نرخ دستوری تعیین شده توسط وزارت نفت می باشد که از آن به عنوان ماده اولیه و سوخت استفاده می شود.
فرآیند تولید
سرمایه و سهامداران شرکت
سرمایه شرکت در بدو تأسیس مبلغ ۹۰۰ میلیون ریال بوده که طی چند مرحله افزایش به شرح زیر هم اکنون به مبلغ ۶،۰۰۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
نرخ های مورد استفاده برای فروش با توجه به پیش بینی های موجود از نرخ نفت برنت و همبستگی هر یک از محصولات به این نرخ برآورد گردیده است. همچنین سایر پارامترها به طور کامل در جدول زیر آمده است:
فروش شرکت تماما صادراتی است و در نتیجه قیمت تمامی محصولات شرکت وابسته به قیمت های جهانی می باشد. از طرفی سهم اصلی فروش شرکت را متانول تشکیل می دهد و بوتان، پروپان، پنتان و گوگرد با توجه به مقدار فروش و نرخ جهانی و نرخ تسعیر ارز سهم متغیری از فروش شخارک را به خود اختصاص می دهند.لازم به ذکر است که سهم ریالی فروش متانول عموما بین ۵۰ تا ۶۰ درصد متغیر می باشد که در صورت بهره برداری از طرح متانول ۲ به احتمال زیاد سهم آن به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.
بر اساس اطلاعات موجود عمدتا فروش محصولات به چین و هند انجام می گیرد.
درآمد عملیاتی
در سال های ۱۳۹۸و ۱۳۹۹ مجموع تولیدات شرکت به ترتیب ۹۷۶ و ۹۵۳ هزار تن بوده است و شرکت کمتر از ظرفیت اسمی خود تولید داشته است به طوریکه درصد استفاده از ظرفیت اسمی در سال ۱۳۹۹ عدد ۸۴ درصد بوده است. از جمله عوامل موثر در کاهش میزان تولید می‌توان به مشکل تامین گاز ترش به عنوان مهمترین ماده اولیه تولید در فصل زمستان، اورهال طولانی‌مدت جهت تعمیرات و مشکل در فروش محصولات را نام برد. شرکت در پیش بینی خود برای سال ۱۴۰۰ هم کاهش تولید را بیان داشته است و ما آن را تحلیل خود در نظر گرفته ایم. با توجه به نمودارها متانول بیشترین سهم را در تولیدات شرکت داشته و بعد از آن گوگرد و پروپان و بوتان و پنتان قرار دارند اما از نظر مبلغ فروش محصولات از آنجا که پروپان و بوتان و پنتان به نسبت متانول از نظر دلاری ارزشمندتر هستند، از درصد بالاتری در مبلغ فروش شرکت به نسبت به میزان تولید برخوردار می باشند اما در مورد گوگرد داستان متفاوت است همچنین به دلیل پایین بودن نرخ فروش گوگرد، بر اساس تمهیدات اتخاذ شده توسط مدیریت، فروش این محصول تا زمان مناسب بودن نرخ انجام نشده است و شرکت فقط در ماه مهر و دی ماه با مناسب شدن شرایط اقدام به فروش گوگرد نموده است .
درآمد عملیاتی
متانول اصلی ترین محصول شرکت است که به دلیل اینکه یکی از محصولات پایه نفتی است از لحاظ قیمتی همبستگی بسیار بالایی با نرخ نفت دارد. بنابراین با توجه به افزایش نرخ نفت در هفته های اخیر و همچنین پیش بینی ادامه دار بودن روند صعودی نفت به نظر می رسد نرخ متانول نیز از این موضوع متاثر شود.
نرخ های فروش با توجه به موارد مطرح شده در بخش مفروضات برآورد و تعیین شده است.
بهای تمام شده
تنها ماده مصرفی مستقیم شرکت (۶۰ درصد بهای تمام شده) گاز ترش می باشد که از چاه های نفت فلات قاره خریداری می شود. گاز ترش به نوعی از گاز طبیعی گفته می شود که شامل مقدار اندکی هیدروژن سولفید و گاهی دی اکسیدکربن است. گازترش در خود گوگرد و یا ترکیباتی از گوگرد دارد که حتما باید از آن خارج شود زیرا هم محصول پالایش شده را نامرغوب می سازد و هم برای وسایل و دستگاه ها زیان آور هستند. وجود این دو ناخالصی در خطوط لوله انتقال گاز موجب خوردگی و فرسایش شدید تجهیزات می شود. گاز ترش به دلیل خورندگی بالا، سمی بودن، و پائین بودن کیفیت مورد فرایند شیرین سازی قرار می گیرد.
هزینه های سربار و حقوق و دستمزد با توجه به موارد مطرح شده در بخش مفروضات برآورد و تعیین شده است.
هزینه های عمومی ، اداری و فروش
بیشترین وزن از اقلام هزینه های عمومی و اداری و فروش ، هزینه حمل و نقل و انتقال است که با توجه به مقاصد صادراتی متغیر می باشد و صرفا مربوط به فروش محصول متانول (CFR) بوده و میانگین نرخ آن در سال مالی گذشته برای هر تن ۴۱ دلار بوده است و افزایش مزبور به دلیل افزایش نرخ هزینه حمل و نرخ تسعیر دلار بوده است.
مقاصدی مانند کشور هند بدلیل نزدیکی هزینه حمل کمتری نسبت به مقاصدی مانند کشور چین خواهند داشت.
هزینه های عمومی، اداری و فروش شرکت با توجه به نرخ تورم ۳۰% در جدول زیر ارائه شده است.
صورت سود و زیان
براساس مفروضات فوق صورت سود و زیان شرکت برای سال مالی آتی به صورت زیر پیش بینی می شود.
پتروشیمی خارک در سال ۱۳۹۹ سودی معادل ۳۳.۸ هزار میلیارد محقق کرد. در فصل آخر با توجه به تلاطمات نرخ دلار، زیان تسعیر ارز داشته است که باعث تعدیل منفی سود نسبت به پیش بینی شد.
تحلیل حساسیت سودآوری شرکت با دو متغیر نرخ دلار و نرخ متانول در جدول آمده است.
